Wet- en regelgeving trappen samengevat

Het professioneel gebruik van een trap is geregeld in de Arbo-wet en het onderliggende A-blad "Ladders en trappen". Daarnaast is in Nederland het Warenwetbesluit Draagbaar Klimmaterieel van toepassing en zijn er diverse productnormen waar een trap aan moet voldoen. Hieronder vind je een samenvatting van de belangrijkste wet- en regelgeving.

Arbo-besluit : Gebruik ladders en trappen

In de Arbo-wet zijn diverse besluiten opgenomen die betrekking hebben op het gebruik van een trap. De basis is artikel 3.16 die in het algemeen stelt dat valgevaar voorkomen moet worden in situaties boven de 2,5m. 

In artikel 7.23 worden aanwijzingen gegeven voor het gebruik van een trap als werkplek en de manier waarop deze opgesteld moet worden. Daarbij wordt gesteld dat een trap alleen in uitzonderingsgevallen als werkplek gebruikt mag worden. Daarvoor moet eerst een risico inventarisatie en evaluatie uitgevoerd worden waaruit blijkt dat er geen alternatief mogelijk is. Daarnaast staat in dit artikel bijvoorbeeld ook dat de trap op een stabiele en stevige ondergrond moet staan, zodat deze niet kan wegzakken. 

In artikel 7.4a staat een algemene aanwijzing met betrekking tot het uitvoeren van periodieke keuringen die ook op trappen van toepassing is. Daarbij wordt uitgegaan van een minimale inspectiefrequentie van één keer per jaar.

De volledige wetsteksten zijn te lezen op wettenbank van overheid.nl

A-blad "Ladders en Trappen

Artikel 7.23 van het Arbo-besluit beperkt het gebruik van een trap als werkplek. Daarbij wordt aangegeven dat deze alleen ingezet mag worden in situaties waarbij het gebruik van andere, veiliger arbeidsmiddelen niet gerechtvaardigd is in verband met het geringe risico en vanwege de korte gebruiksduur of omdat de bestaande kenmerken van de locatie niet veranderd kunnen worden. 

Omdat dit wel een erg ruime omschrijving is, hebben de werkgevers- en werknemersorganisaties voor de bouw hier een keuzewijzer voor opgesteld die is opgenomen in het A-blad "Ladders en trappen. Daarbij zijn concrete afspraken gemaakt over de inzet van een trap als werkplek :

• De stahoogte (Hs) is beperkt tot maximaal 3,5m.
• De effectieve statijd (D) is maximaal 6 uur en wordt gerekend over de gehele duur van het project. 
• Vanwege de beperkte stabiliteit is de maximale krachtsuitoefening (F) beperkt tot 100N (ca. 10kg)
• Alle werkzaamheden moet binnen de reikwijdte van een armlengte kunnen worden uitgevoerd, waarbij je met je navel altijd binnen de stijlen van de trap moet blijven.

Deze beperkingen zijn echter wel geschreven met de traditionele bordes- en dubbele trappen in het achterhoofd. De nieuwe generatie platformtrappen hebben een veel ruimer stabordes en een leuning rondom, waardoor ze een vergelijkbaar veiligheidsniveau bieden als een kleine rolsteiger en op een zelfde manier als een rolsteiger zonder tijdsbeperking ingezet kunnen worden.

Het A-blad Ladders en trappen is gratis te downloaden op de website van Volandis.nl

Productnormen voor Trappen

Voor het ontwerp en de productie van een trap zijn diverse Europese productnormen van toepassing. In deze productnormen staan de eisen en testmethoden omschreven voor de verschillende soorten. Hieronder vind je een overzicht van de meest relevante normbladen :

De Europese norm NEN-EN 131 bestaat uit diverse delen. De delen 1, 2 en 3 gaan specifiek over de afmetingen, testprocedures en gebruiksinstructies. In de delen 4 - 7 zijn aanvullende eisen opgenomen voor speciale uitvoeringen zoals de verrolbare bordestrap. 

Onderdelen Europese norm NEN-EN 131 Ladders en trappen :

• NEN-EN131 Deel 1 : Termen, typen, functionele afmetingen
• NEN-EN131 Deel 2 : Eisen, beproeven, labeling
• NEN-EN131 Deel 3 : Veiligheidsinstructies en gebruikersinformatie
• NEN-EN131 Deel 4 : Enkele en meervoudige scharnierverbindingsladders
• NEN-EN131 Deel 5 (Ontwerp) : Accessoires voor ladders
• NEN-EN131 Deel 6 : Telescopische ladders
• NEN-EN131 Deel 7 : Verrolbare bordesladders en -trappen

In Nederland is er ook nog een aparte product norm voor draagbaar klimmaterieel. Dit is de NEN 2484. Deze norm was bedoeld om een nadere invulling te geven van de Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel. Voor het professioneel gebruik van ladders en trappen werd in het verleden in de beleidsregels van de Arbeidsinspectie naar deze norm verwezen, maar dat is later vervangen door een rechtstreekse verwijzing naar het Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel. Inmiddels zijn de beleidsregels helemaal vervallen en vervangen door de Arbo Catalogi waarin op branche niveau afspraken worden gemaakt. 

Dit zorgt nog wel eens voor onduidelijkheid bij de gebruikers. Want waar moet een trap nu aan voldoen? Omdat geen van de normen op Europees niveau is geharmoniseerd kan een producent zelf kiezen welke norm voor hem leidend is. Omdat de NEN 2484 al lange tijd niet meer is bijgewerkt en deze norm alleen in Nederland kan worden toegepast, kiest Skyworks er voor om de Europese norm NEN-EN 131 te laten leiden en haar ladders en trappen niet meer specifiek op de NEN 2484 te testen. 

Een speciale categorie vormen de opstapjes. Dit zijn werkbordessen met een stahoogte kleiner dan 1m. Deze vallen onder de Europese norm NEN-EN 14183.

Ook voor de vaste trappen en mobiele werkbordessen die worden gebruik voor toegang en onderhoud van machines is een aparte Europese norm van toepassing. Dit is de NEN-EN 14122 deel 1 en 2. Deze norm geeft onder andere aanwijzingen voor de keuze van de hellingshoek en maximale overbruggingshoogte van de trapopgang.

Een kopie van een normblad is te bestellen op de website van het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN).

Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel

Naast deze Europese normen is er in Nederland ook wetgeving waar een trap aan moet voldoen. Dit is vastgelegd in het Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel (BDK) en de onderliggende regelingen. Het BDK stelt op een aantal punten zwaardere eisen aan de producten dan de Europese norm, maar is voor een aantal speciale uitvoeringen zoals bijvoorbeeld de verrolbare bordestrap weer minder specifiek. Dit zorgt regelmatig voor verwarring bij gebruikers en producenten, want het is niet zo dat één van beide duidelijk beter is.

De afgelopen jaren is de Europese norm voor trappen flink aangescherpt en uitgebreid. Zo wordt er nu onderscheid gemaakt tussen consumenten en professioneel gebruik en zijn verschillende testen verbeterd en strenger geworden. De verwachting is dan ook dat het Nederlandse BDK op termijn volledig komt te vervallen en alleen nog de Europese normen van toepassing zullen zijn. Zolang het Warenwet Besluit Draagbaar klimmaterieel echter nog bestaat zal Skyworks haar ladders en trappen aan het best van beide laten voldoen.

De volledige wetsteksten zijn te lezen op de wettenbank van overheid.nl