Ladders

Alles wat je moet weten over het gebruik en werken op een ladder

Een ladder is onmisbaar voor iedere vakman die op hoogte werkt en even snel ergens bij wil komen. Of je nu schilder, installateur of aannemer bent, een betrouwbare ladder zorgt ervoor dat je jouw werk veilig en efficiënt kan uitvoeren. Lees hieronder alles over de verschillende soorten ladders, materialen en veiligheidsaspecten.

Welke soorten ladders bestaan er?

Voor de vakman zijn er veel verschillende soorten ladders om uit te kiezen. Welke het meest geschikt is voor jou, is afhankelijk van de werkzaamheden die je ermee wilt uitvoeren, maar bijvoorbeeld ook van het vervoersmiddel dat je tot je beschikking hebt. Zo hebben 2- en 3-delige ladders in verhouding tot hun uitgeschoven lengte een relatief kleine transport lengte en zijn ze goed te vervoeren op het dak van een bus. Telescopische ladders en vouwladders nemen nog minder ruimte in en passen vaak ook binnen in een bus, maar hebben wel een kortere totaal lengte. Dit zijn de meest gebruikte ladders:

1. Enkele ladder

Gebruiksgemak: De enkele ladder is de meest eenvoudige uitvoering en heeft een vaste lengte. Deze ladder wordt vaak gebruikt op een vaste locatie met weinig verschillende hoogtes. Vaak zijn dit bouwlocaties waar nog geen vaste trap is om van de ene naar de andere verdieping te gaan.

Voordelen: Snel te plaatsen en relatief laag gewicht

Nadelen: Grotere lengtes zijn minder makkelijk te transporteren

2. Opsteekladder of uitschuifladder

Gebruiksgemak: De opsteekladder bestaat uit meerdere delen (dubbele ladder en driedubbele ladder) waarmee de ladderlengte aangepast kan worden aan de situatie. Bij grotere lengtes zijn ze vaak voorzien van toprollen waardoor ze makkelijker zijn op te stekken langs een gevel.

Voordelen: Geschikt voor verschillende hoogtes en heeft een compacte transport- en opberglengte

Nadelen: Grotere lengtes zijn zwaarder en minder makkelijk op te bergen

3. Reformladder of combinatieladder

Gebruiksgemak: De reformladder is een variant op de opsteekladder die ook vrijstaand gebruikt kan worden. De ladder heeft hiervoor een speciaal scharnier waardoor de twee ladderdelen in de “A-stand” gezet kunnen worden. De ladder kan hierdoor bijvoorbeeld ook gebruikt worden voor het vervangen van een lamp in een magazijnhal.

Voordelen: Multi functioneel, ook geschikt voor vrijstaand gebruik

Nadelen: Grotere lengtes zijn zwaarder en minder makkelijk op te bergen

4. Schuifladder, touwladder of optrekladder

Gebruiksgemak: De schuifladder is een andere variant op de opsteekladder waarbij je de ladderdelen met behulp van een touw verder uitschuift. Deze ladder heeft hiervoor speciale schuifprofielen en een katrol voor het geleiden van het touw. Hierdoor is de ladder makkelijk tot een grote hoogte op te steken.

Voordelen: Makkelijk op te stellen met name voor grotere hoogtes

Nadelen: Relatief grote transport- en opberglengte

5. Telescopische ladder

Gebruiksgemak: De telescopische ladder is een enkele ladder die je tot een zeer korte lengte kan inschuiven. Hierdoor is de ladder heel makkelijk op te bergen en te vervoeren. De ladderbomen schuiven telescopisch in en uit elkaar. Een speciaal vergrendelingsmechanisme zorgt ervoor dat de ladder op de juiste lengte blijft.

Voordelen: Makkelijk op te bergen en te vervoeren

Nadelen: Relatief zwaar en minder geschikt voor intensief gebruik

6. Vouwladder

Gebruiksgemak: De vouwladder heeft een of meerdere scharnieren in de bomen zitten waardoor hij op verschillende manieren gebruikt kan worden. De meest voorkomende variant heeft een scharnier in het midden waardoor de deze zowel vrijstaand en als steunend tegen een muur gebruikt kan worden. Deze uitvoering heeft meestal ook een telescopische verstelling van de ladderbomen waardoor hij op een ongelijke vloer gebruikt kan worden.

Voordelen: Multifunctioneel te gebruiken, ook vrijstaand, en makkelijk op te bergen en te vervoeren

Nadelen: Door de breed uitlopende bomen lastig over te stappen op een hoger niveau

7. Dakladder

Gebruiksgemak: De dakladder is speciaal ontwikkeld voor gebruik op een schuin dak en heeft sporten die hoger boven de pannen liggen dan bij een standaard enkele ladder. Dit geeft extra steun bij het klimmen op een schuin dak. De ladder wordt opgebouwd uit een aantal korte lengtes en is voorzien van een nokhaak. De dakladder moet altijd gebruikt worden in combinatie met een vorm van valbeveiliging. Dit kan een steiger zijn en voor kortdurende werkzaamheden kan ook persoonlijke valbeveiliging gebruikt worden.

Voordelen: De verhoogde sporten geven extra steun bij het klimmen

Nadelen: Niet te gebruiken voor ander situaties

8. Kooiladder en gevelladder

Gebruiksgemak: De kooiladder is geen draagbaar klimmaterieel, maar een vast opgestelde verticale ladder. Deze wordt vaak gebruikt voor de toegang naar koel- en luchtbehandelingsinstallaties op daken. Wanneer er een kooi aanwezig is hoef je geen gebruik te maken van persoonlijke valbeveiliging.

Voordelen: Vaste voorziening voor een snelle toegang tot daken en machines

Nadelen: Door de verticale opstelling is het klimmen zwaarder.

2-delige en 3-delige uitschuifladder ladder

Een 2-delige ladder of 3-delige ladder is geen ander soort ladder, maar zegt iets over het aantal delen waar deze uit bestaat. In tegenstelling tot een enkele ladder kan je meerdelige uitvoeringen in- en uitschuiven, waardoor je de lengte kan veranderen. Dit is handig als je op verschillende hoogtes wilt werken en omdat je hem korter kan maken is hij makkelijker is te vervoeren.

Het meest gebruikt zijn 2-delige opsteek- en reformladders. Daarmee zijn de geveldelen en de goot van een eengezinswoning meestal goed te bereiken. Wil je hoger werken dan is een 3-delige uitvoering meer geschikt. Je hebt dan de kortst mogelijk ingeschoven lengte voor transport. Nadeel is wel dat deze ladders vaak een stuk zwaarder zijn en daardoor lastiger zijn te verplaatsen. 

In het verleden was het eenvoudig om een meerdelige ladder uit elkaar te halen, waardoor je met meerdere losse delen kon werken. Met de aangepaste eisen in de vernieuwde Europese productnorm NEN-EN 131 is dat echter niet meer mogelijk. Omdat de stabiliteitseisen zijn verscherpt zou bij veel uitvoeringen het losse deel ook voorzien moeten zijn van een basisverbreding en dat is praktisch niet uitvoerbaar. Nieuwe ladders zijn daarom zo gemaakt dat je de delen niet zomaar meer kan los halen.  

Kies de juiste ladder op basis van jouw behoeften 

Ladders zijn in verschillende uitvoeringen en lengtes te koop, maar welke is nu het meest geschikt voor jou? Als je een ladder gaat kopen houd dan ieder geval de onderstaande 4 vragen in je achterhoofd bij het maken van een keus.

1. Benodigde (werk)hoogte

De juiste lengte van de ladder die je nodig hebt is afhankelijk van waar je deze voor wilt gebruiken. 

Wil je de ladder gebruiken om op te werken? Kijk dan wat de meest voorkomende hoogte is waarop je de ladder kan af steunen. Bij woningen is dat vaak ter hoogte van de goot. Houd er rekening mee dat conform het A-blad Ladders en trappen de maximale stahoogte waarop je met een ladder mag werken is beperkt tot 7,5m. Omdat je werkhoogte hierdoor maximaal zo’n 9,5m is, zal je in de praktijk nooit een ladder tegenkomen die langer is dan 10m.

Gebruik je de ladder om van de ene verdieping naar de andere te komen, dan neem je de hoogte van de verdieping plus 1m extra. Die extra 1m heb je nodig als steun om veilig op en af te kunnen stappen. Voor de maximale hoogte die je met een ladder mag overbruggen, wordt in de praktijk gekeken naar de regels die gelden voor kooiladders. Daarvoor wordt vaak een maximale overbruggingshoogte van 6,0m aangehouden. Ook in de Richtlijn steigers wordt voor een ladderopgang 6m als maximale overbruggingshoogte aangehouden. 

Gebruikerstip: Wees erop bedacht dat de ladder, omdat hij schuin staat, altijd net iets langer moet zijn dan de hoogte waarop deze af steunt. Om snel te zien welke lengte ladder je nodig hebt hebben we een handige maattabel voor je gemaakt, deze vind je verderop in deze toelichting

2. Beschikbare opbergruimte / transport lengte

Niet alleen de gewenste stahoogte is van belang, maar ook de maximale transport- en opberglengte. Een meerdelige ladder is (veel) compacter in te schuiven en makkelijker om te transporteren. Meest gebruikt zijn daarom 2- en 3-delige ladders. Deze hebben een goede verhouding tussen de maximale opsteeklengte en gewicht. Bij de grootste lengtes is het handig om een uitvoering met een optrektouw te gebruiken.

Voor heel compact vervoer is de telescopische ladder ideaal. Hierbij kunnen de bomen nog verder in elkaar schuiven waardoor de ladder een minimale ruimte in beslag neemt.

3. Een ladder ook vrijstaand gebruiken?

Wanneer je af en toe ook in de vrije ruimte wilt werken met je ladder, kan je het gebruik van een reformladder overwegen. Deze is niet alleen als opsteek te gebruiken, maar kan ook vrijstaand gebruikt worden. De ladder heeft hiervoor bovenin een speciaal scharnier, waardoor je hem in een zogenaamde A-stand kan zetten. 

Bij 2-delige reformladders is de maximale stahoogte 4 sporten onder het scharnier en bij 3-delige ladders is maximale stahoogte gelijk aan de scharnierhoogte. 

Voor incidenteel gebruik bij kleinere werkhoogtes in bijvoorbeeld kantoorruimte kan een vouwladder eventueel een goed alternatief zijn. Denk er wel aan om voldoende ladderlengte voor je te houden.

Wanneer je vaker in de vrije ruimte werkt kan je beter een (platform)trap gebruiken. Deze heeft diepere treden en een bordes dat veel meer stacomfort biedt dan een ladder. Een platformtrap heeft als groot bijkomend voordeel dat deze ook een leuning rondom heeft waardoor je 360 graden werkbereik hebt zonder de kans dat je kan vallen.

4. Regelmatig of intensief gebruik?

Niet iedereen gebruikt zijn ladder even vaak. Daarom is er ook zoveel keus uit verschillende productlijnen. Dit begint al met een verschil tussen consumenten gebruik en professioneel gebruik. Waar je voor thuis gebruik misschien 1x in de 2 maanden op je ladder staat om de ramen te wassen, sta je er als professioneel gebruiker minimaal wekelijks en vaak zelfs dagelijks op. Daarom zijn ladders voor professioneel gebruik vaak zwaardere uitgevoerd. Dit betekent echter niet dat een ladder voor gebruik thuis minder veilig is. Deze moeten namelijk aan dezelfde stabiliteitseisen voldoen. 

Wel zullen consumenten ladders minder lang meegaan als ze intensiever gebruikt worden. Dit zie je ook terugkomen bij de ladders die voor professioneel gebruik worden aangeboden. Een ladder die dagelijks intensief gebruikt wordt door een schilder moet veel robuuster zijn uitgevoerd dan een ladder voor een installateur, die maar een paar keer per jaar wordt gebruikt om door het dakluik bij een airco-installatie te komen. 

Daarom heb je bij ons ook de keus uit verschillende productlijnen. Al onze producten zijn geschikt voor professioneel gebruik, maar welk model en uitvoering je het best kan aanschaffen is afhankelijk van de werkzaamheden en de situatie waarin je werkt.

Werkhoogte, stahoogte, overbruggingshoogte en lengte van de ladder: Wat is het verschil?

Voor het aanduiden van de hoogte en lengte van een ladder worden verschillende termen gebruikt. Op zich handig in de communicatie, maar het is wel van belang dat je het verschil weet, want er kan zomaar 10-tallen centimeters tussen zitten, waardoor je net niet bij je werk komt. Let daar dan ook goed op wanneer je een ladder gaat kopen en je de aanbiedingen van de verschillende leveranciers met elkaar vergelijkt. 

De meest gebruikte termen zijn:

1. Stahoogte

De stahoogte van een ladder is de maximale hoogte waar je nog veilig kan staan op de ladder. Als je op een ladder staat die tegen een gevel steunt, kan je niet helemaal tot bovenaan klimmen. Je moet altijd minimaal een 1m lengte voor je houden om je vast te kunnen houden en om voldoende afstand te hebben om je werk te kunnen doen.  

Bij enkele ladders, opsteekladders en schuifladders is de maximale stahoogte daarom gelijk aan de uitgeschoven lengte min 1m.  Voor een reformladder die in de A-stand vrijstaand wordt gebruikt mag je bij een 2-delig uitvoering niet hoger klimmen dan 1m onder het scharnierpunt en bij een 3-delige uitvoering mag je niet hoger dan het scharnierpunt klimmen en is dat je maximale stahoogte.

2. Werkhoogte

De werkhoogte van een ladder is de hoogte waar je met je handen nog veilig bij kunt komen als je op de ladder staat. In Nederland kan een persoon gemiddeld tot ongeveer 2m reiken. De maximale werkhoogte op een ladder is daarom gelijk aan de stahoogte plus 2m. 

In de praktijk betekent dit dat bij enkele ladders, opsteekladders en schuifladders de maximale werkhoogte gelijk is aan de uitgeschoven lengte plus 1m. En bij een reformladder die in de A-stand vrijstaand wordt gebruikt is de maximale werkhoogte bij een 2-delig uitvoering de hoogte van het scharnierpunt plus 1m en bij een 3-delig uitvoering de hoogte van het scharnierpunt plus 2m.  

3. Overbruggingshoogte

De overbruggingshoogte van een ladder is het maximale hoogte verschil tussen 2 verdiepingen die je kan overbruggen. Omdat de ladder altijd minimaal 1m moet doorsteken om veilig op en af te kunnen stappen en de ladder onder een hoog is opgesteld , is de overbruggingshoogte altijd minimaal 1m kleiner dan de (maximaal uitgeschoven lengte) van de ladder.  

4. Lengte van de ladder

Met de ladderlengte wordt meestal de maximaal uitschuifbare lengte van de ladder bedoeld. Deze wordt bepaald door het aantal sporten en het aantal delen. Maar dat betekent niet dat iedere 2-delige ladder met 12 sporten dezelfde lengte heeft. De afstand tussen de sporten en de lengte van de overlap tussen de delen kan namelijk per leverancier verschillend zijn. Waardoor de ene ladder net wat langer is dan de ander. Daarom kan je voor een vergelijk beter kijken naar de sta- of werkhoogte.  

Een andere belangrijke lengtemaat is de ingeschoven lengte. Deze bepaalt hoeveel ruimte je nodig hebt om je ladder op te bergen en of deze op de dak van je auto past. Bij een zelfde uitgeschoven lengte neemt een 3-delige uitvoering minder ruimte in dan een 2-delige. Een nadeel van een 3-delige uitvoering kan wel zijn dat deze wat zwaarder is, omdat er meer overlappende delen zijn.

Ladder 6 meter

Eén van de meest verkochte lengtes is een ladder van 6 meter. Daarmee kan je de meest voorkomende klussen rond een standaard eengezinswoning doen. Omdat de goot van deze huizen meestal ergens tussen de 5,5-6m zit, is een 2x12 opsteek- of reformladder dan ook een veel gekozen uitvoering.

Een 3x10 reformladder geeft je nog net iets meer speelruimte met een uitgeschoven lengte van ca. 6,8m. Als bijkomend voordeel heeft deze ook een wat kortere ingeschoven lengte van net geen 3m, waardoor hij ook nog iets makkelijker is te vervoeren.

Hoe bepaal je hoeveel sporten je ladder moet hebben?

Hoeveel sporten je nodig hebt is afhankelijk van de uitvoering van je ladder en waar je deze voor wilt gebruiken. Niet alle ladders hebben dezelfde afstand tussen de sporten en ook de overlap tussen de delen kan verschillen. Ook hebt je een andere lengte ladder nodig wanneer je deze gebruikt om op te werken of als toegang naar een andere verdieping. 

Kijk daarom altijd naar de uitgeschoven lengte en werkhoogte bij het kopen van een ladder i.p.v. van het aantal sporten. Deze geven wel in indicatie van de lengte, maar afhankelijk van de leverancier kan hier zomaar 30-60cm verschil in zitten.

Meer weten? Bij de “Tips en trucs”  vind je een handige tabel voor het bepalen van de juiste ladderlengte. 

Uit welke onderdelen bestaat een ladder?

Een ladder is samengesteld uit verschillende onderdelen. Hieronder zie je welke dat zijn.

(afbeelding)

Ladderboom: Dit is het zijprofiel van de ladder. Meestal is dit een gesloten kokerprofiel. Afhankelijk van de lengte van de ladder varieert de koker in dikte.

Laddersporten: Dit is het profiel waar je met je voeten op staat. Deze moeten een minimale breedte hebben van 20mm.

Geleide haak: Dit zijn de beugels aan weerszijde boven in de ladder waar de ladderbomen door opgestoken worden. Afhankelijk van de uitvoering zijn ze aan de binnenzijde met kunststof bekleed voor een betere geleiding.

Toprollen: Dit zijn wielen die op het bovenste deel van de ladder zijn gemonteerd om de ladder makkelijk te kunnen opsteken. Je kan de wielen tegen de gevel laten steunen zodat je niet het hele gewicht van de ladder in balans hoeft te houden. Zit niet standaard op iedere ladder.

Opsteekhaak: Dit zijn de haken die aan de onderzijde van een ladderdeel zitten en rusten op een sport van het onderliggende deel. Ze zorgen ervoor dat de ladder in de uitgeschoven stand blijft staan. Om te voorkomen dat het ladderdeel per ongeluk losgetrokken wordt zit er een vergrendeling op.

Stabiliteitsbalk of uitgebogen bomen: Dit is een basisverbreding die zorgt voor voldoende zijdelingse stabiliteit van de ladder. Alle ladders langer dan 3m die na januari 2018 zijn geproduceerd zijn hier standaard van voorzien. Uitgebogen bomen hebben als voordeel dat ze makkelijker over een oneffenheid op de grond heen gezet kunnen worden.

Reformscharnier: Dit is een combinatie van een pen en een haak die bovenop de ladderdelen zit waardoor deze in de A-stand gezet kan worden. De ladder is hierdoor ook vrijstaand te gebruiken. Is geen standaard onderdeel.

Spreidbeveiliging: Dit zijn kunststof banden of een beugel die er voor zorgen dat de ladderdelen die in de A-stand staan niet verder van elkaar kunnen bewegen. Bij een 3-delige reformladder moet deze ook drukvast zijn. Zit alleen op een reformladder. 

Ladderslof of voet: Dit is de kunststof dop waarop de ladder rust. Deze hebben een anti-slip profiel waardoor de ladder niet makkelijk kan wegglijden. De maat is afgestemd op de breedte van de koker voor de ladderboom.

Mag je eigenlijk wel op een ladder werken?

Werken op een ladder is onder voorwaarden toegestaan. Maar het moet niet je eerste keus zijn. Een rolsteiger of een hoogwerker zijn een beter alternatief en bieden meer stacomfort en veiligheid bij het uitvoeren van werk op hoogte. 

Waarom die beperking in het gebruik van een ladder? 

Helaas gebeuren er nog regelmatig ongelukken doordat de ladder niet goed staat opgesteld. Een ladder is licht en makkelijk mee te nemen en daarom heeft bijna iedere schilder er wel één. Maar even snel en onvoldoende bekend zijn met de juiste opstelling, leidt ook tot gevaarlijke situaties. 

Daarvoor heeft de Arbeidsinspectie via de Arbo-wet beperkingen opgelegd aan het gebruik. Voor beroepsmatige toepassing mag je een ladder gebruiken om van de ene verdieping naar de andere te klimmen en voor kortdurende lichte onderhouds- en inspectiewerk mag je hem ook als werkplek gebruiken. De regels hiervoor zijn vastgelegd in het Arbo-besluit en het onderliggende A-blad Ladders en trappen.

De basisregels in het Arbo-besluit art. 7.23

In artikel 7.23 van het Arbo-besluit staat dat het gebruik van een ladder als werkplek beperkt moet worden tot die situaties waar geen ander veiliger alternatief, zoals een hoogwerker of steiger, is toe te passen. En dan alleen mag dit ook maar voor een beperkte tijd.

Meer uitleg in het A-blad Ladders en trappen

Om hier meer duidelijkheid in te geven hebben de werkgevers- en werknemersorganisaties voor de bouw gezamenlijk een keuzewijzer opgesteld die is opgenomen in het A-blad Ladders en trappen. Of de ladder een geschikt arbeidsmiddel is wordt daarin bepaald door een aantal factoren :

Beschikbaarheid alternatieve arbeidsmiddelen zoals een steiger of hoogwerker en de eventuele beperkingen hiervan bij de inzetbaarheid (bijv. geen ruimte) en veiligheidstechnische beperkingen (het bouwen van een steiger brengt ook risico’s met zich mee).

• De stahoogte (Hs) voor een ladder is beperkt tot maximaal 7,5m.
• De effectieve statijd (D) op een ladder wordt gerekend over de gehele duur van het project en is gesteld op maximaal 4 uur. 
• Vanwege de beperkte stabiliteit van een ladder is de maximale krachtsuitoefening (F) beperkt tot 100N (ca. 10kg)
• Alle werkzaamheden moet binnen de reikwijdte van een armlengte uitgevoerd kunnen worden waarbij de navel altijd binnen de bomen van de ladder moet blijven.

Het volledige schema voor de beoordeling vind je hieronder samen met een tweede schema met een verdere uitsplitsing van de verschillende factoren.

(Schema)

Wil je het volledige A-blad Ladders en trappen lezen? Het A-blad Ladders en trappen is gratis te downloaden op de website van Volandis.nl.

Veiligheid op de ladder

Helaas gebeuren er nog regelmatig ongelukken met een ladder. De meest voorkomende oorzaken zijn: verlies van evenwicht en een verkeerde opstelling (bron: rivm.nl - Leren van ongevallen).

Verkeerde opstelling

Bij het opstellen van een ladder is het belangrijk dat je deze niet te stijl, maar ook niet te vlak neerzet. Staat hij te stijl, dan trekt je hem om bij het klimmen en val je achterover. Staat hij te vlak dan is de kans groot dat je onderuitglijdt. De juiste hoek is tussen de 65-75 graden.

Verlies van evenwicht

Verlies van evenwicht gebeurt met name wanneer de ladder als tijdelijke werkplek wordt gebruikt. Dan hang je met je lichaam toch nog iets verder naar links of recht om bij dat laatste stukje te kunnen komen en dat is het moment dat het mis gaat. Zorg er daarom voor dat je niet verder dan een armlengte buiten de ladder reikt en verplaatst deze een keer vaker ook voor dat laatste kleine stukje.